الزامات عملی ولایت‌محوری :
1 . بیعت و اعلان وفاداری
2. محبت و مودت به ولی امر
3 . اطاعت عملی از ولی
4. خیرخواهی و نصرت
5 . حمایت و دفاع از ولایت فقیه
آثار و نتایج ولایت محوری:
1- بهره مندی از دین حقیقی خدا
2- مصونیت از تحریف دین
3- پاسداری از اسلام و انقلاب
4- بصیرت دینی و سیاسی
5- تحقق حزب الهی و پیروزی بر دشمنان
6- دستیابی به وحدت حقیقی
7- بندگی و اطاعت از خدا
8- حرکت به سوی نور
9- قبولی اعمال
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: وَالَّذِی بَعَثَنی بِالحَقِّ نَبیَّاً لَو اَنَّ رَجُلاً لَفَی اللهَ بِعَمَلِ سَبعِینَ نَبِیّاً ثُمَّ لَم یَأتِ بِوِلایَهِْْ وَلِیِّ الاَمرِ مِن اَهلِ البَیتِ ما قُبِلَ اللهُ مِنهُ صَرفاً وَ لا عَدلاً. (میزان الحکمه، ج 1، ص 162)
شاخصهای ولایتمداری
الف. اخلاقی - پـیـروی از ولایـت مـعـصـومـان در حـوزه اخـلاق فـردی و اجـتـمـاعـی
پـارسـاتـریـن و مـتـقی ترین افراد جامعه اسلامی نزدیک ترین انسان ها به ولایت هستند. زیـرا اراده الهـی را بـر خواسته های نفسانی برگزیده اند و کارکردهای اخلاقی خود را برمبنای آموزه های ولایت تنظیم کرده اند.
ب. سیاسی ـ اجتماعی و مدیریتی- احـیـای ارزش هـای اسـلامـی و تـحـمـل تمام سختی ها و فشارهای روانی ، سـیـاسـی و اقـتـصـادی دشـمـن و تمسک به ولایت در حوزه اجرایی و مـدیـریـتـی برای تحقق عدالت اسلامی و رعایت ارزش های اسلامی
ب1. اطاعت از روی اعتقاد و اخلاص ولایتمداری
فَلاَ وَرَبِّکَ لاَیُؤْمِنُونَ حَتَّی یُحَکِّمُوکَ فِیَما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لاَیَجِدُوا فِی أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَیُسَلِّمُوا تَسْلِیماً. (نساء: 65) به پروردگارت سوگند که ایمان نمیآورند مگر آنکه تو را درباره آنچه میانشان مایه اختلاف است داور قرار دهند، آنگاه از حکمی که کردهای در دلهایشان (اندکی) احساس ناراحتی نکنند و کاملاً سر تسلیم فرود آورند.
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلى حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى وَجْهِهِ. (حجّ:11)
و از مردم کسی است که خدا را شعاری عبادت میکند؛ پس اگر نعمتی به او برسد به آن عبادت آرام گیرد و اگر بلایی به او برسد به روی خود برگردد.
امیرمؤمنان علیهالسلام نیز ولایتمداری راستین را اینگونه بیان میکند: به اهلبیت پیامبرتان نگاه کنید و بدان سو که میروند بروید و پی آنان را بگیرید و هرگز شما را از هدایت بیرون نبرده و به پستی و گمراهی باز نخواهند آورد. اگر ایستادند بایستید و اگر برخاستند (و قیام کردند) شما نیز برخیزید؛ بر آنان پیشی نگیرید که گمراه میشوید و از آنان بازپس نمانید که هلاک میشوید.
ب2. همراهی کامل و در همه موارد
ولایتمداری راستین آن است که انسان ولایتمدار در برابر فرامین و انتظارات به حق ولی امر مسلمین، گزینشی عمل نکند و همراهی کامل با او در عمل داشته باشد ـ حتی آنجا که اجرای فرامین او با منافع فردی و یا گروهیاش سازگار نباشد نیز ـ با ولی مقتدایش همراه بوده و فرامین او را بر منافع شخصی یا حزبیاش ترجیح دهد و همه موضعگیریها و حرکتهای فردی و اجتماعیاش همسو با منویات ولایت امر و رهبر مورد قبول او و سایر مسلمانان باشد.
قرآن کریم تبعیض در ایمان و گزینشی عمل کردن را برنمیتابد و اینگونه رفتار را مورد تأیید قرار نمیدهد: نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَکْفُرُ بِبَعْضٍ وَیُرِیدُونَ أَنیَتَّخِذُوا بَیْنَ ذلِکَ سَبِیلاً.(نساء:150) به برخی ایمان میآوریم و بعضی را انکار میکنیم و میخواهند میان این دو، راهی برای خود برگزینند (و سخت در اشتباهند).
مأمون رقّی میگوید من در محضر مولایم امام صادق علیهالسلام نشسته بودم. سهلبن حسن خراسانی بر امام وارد شد و سلام کرد، آنگاه نشست و به امام علیهالسلام گفت: یابن رسول اللّه صلیاللهعلیهوآله ! شما اهل رأفت و رحمت و خاندان امامت و ولایتید، چه شده است که از حق خود رویگردان شده و در خانه نشستهاید؟ شما در خراسان صدهزار شیعه دارید که ـ اگر قیام کنید ـ در برابر شما و برای دفاع از شما شمشیر خواهند زد. امام به مرد خراسانی فرمود: برخیز و در میان آتش در تنور بنشین؛ مرد خراسانی گفت: ای مولایم یابن رسولاللّه! مرا با آتش عذاب مکن و از من درگذر، خدا از تو درگذرد. امام علیهالسلام فرمود: مگر تو را به کشته شدن واداشتم؟! در این هنگام، «هارون مکی» بر امام علیهالسلام وارد شد و نعلین بر دستش بود و گفت: السلام علیک یابن رسولاللّه! امام علیهالسلام به او فرمود: نعلینت را زمین بگذار و درون تنور آتش برو، او نیز بیدرنگ نعلینش را زمین گذارد و به درون آتش تنور رفت و در وسط آن نشست؛ و امام علیهالسلام در این هنگام به مرد خراسانی روی آورد و فرمود: در خراسان چند نفر مانند ایشان را مییابی؟ گفت: به خدا سوگند، حتی یک نفر مانند او را نمییابم، نه به خدا سوگند، یک نفر مانند او را نمییابم! آنگاه امام صادق علیهالسلام فرمود: ما در زمانی قیام نمیکنیم که حتی پنج نفر یار وفادار برای خود نمییابیم؛ و ما خودمان میدانیم که کی وقت قیام است.
ب3. پرهیز از توجیهگری
امام صادق علیهالسلام در روایتی، شیعیانی را که اهل توجیه و تفسیر به رأی بودند و سخنان آن حضرت را به سود خود و گروه و دسته خود توجیه و تفسیر میکردند و آن را از محتوای اصلی و مورد نظر امام علیهالسلام منحرف میساختند، مورد نکوهش شدید قرار میدهد و می‌فرماید: گروهی میپندارند که من امام آنها هستم، سوگند به خدا! من امام آنها نیستم؛ خدایشان لعنت کند، هر چه را من پنهان میکنم آنان افشا میکنند (و از آن به سود خود استفاده میکنند). من هر سخنی که میگویم، آنها (سخنانم را توجیه کرده و تفسیر به رأی میکنند و) میگویند مقصود امام چنین و چنان است. (وَاللّهُ ما اَنَا لَهُمْ بِاِمامٍ... اِنَّما اَنَا اِمامُ مَنْ اَطاعَنی) سوگند به خدا، من امام آنان نیستم... من فقط امام کسانی هستم که (بدون چون و چرا و هرگونه توجیهکاری،) از من پیروی کنند.
امام صادق علیهالسلام به آیه «اِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونی یُحْبِبْکُمُ اللّهُ»استشهاد کرد. در این آیه، خداوند به تلازم میان محبت و ولایت اشاره کرده است؛ به این صورت که از یک سو دوستی راستین خداوند را مستلزم اطاعت و ولایت پیامبرش اعلام داشته و از آن سوی، ولایت و اطاعت پیامبر صلیاللهعلیهوآله را موجب «محبوب خدا شدن»، دانسته است.
پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله می‌فرماید: خداوند، ولایت و محبت ائمه از اهلبیتم را روزی هر کس گرداند، در حقیقت او به خیر دنیا و آخرت رسیده است. پس کسی نباید در بهشت رفتنش تردید داشته باشد. در محبّت اهلبیتم، بیست ویژگی و اثر نهفته است که نیمی از آن مربوط به دنیا و نیمی از آن مربوط به آخرت است. ده ویژگی مربوط به دنیا عبارتند از: زهد در دنیا، حرص و ولع در انجام عمل صالح، پارسایی در دین، عبادتِ همراه با شوق وافر، توبه پیش از مرگ، سحرخیزی و شب زندهداری، ناامیدی از آن چه در دست مردم است، نگهبانی از حریم دین خدا، بغض نسبت به دنیای مذموم و بخشش و سخاوت.
مهمترین شاخصههای ولایتمداری عبارتند از: بصیرت، محبتی که از بصیرت و شناخت حاصل میشود، اطاعتی که نشانه محبت واقعی است و صبری که با بصیرت گره خورده است. آن دسته از افرادی که ادعای ولایتپذیری، محبتورزی به ولایت، استقامت و پایمردی در همراهی با ولیّخدا و در یک کلام ولایتمداری دارند، باید بدانند تنها زمانی حق ولایت را تمام و کمال به جای آورده، از جفای خواسته یا ناخواسته به آن نجات مییابند که در دوستی خود صادقانه رفتار کرده، گوش به فرمان باشند. تقویت بنیه دینی، پیروی از فرامین الهی و پرهیز از گناه و دنیاطلبی تقویتکننده درجه محبت نسبت به ولایت است.
